राज्यको नीतिले डढेलो लगाएको एक सुत्केरीको ब्यथा

लेखक – सन्तोष भण्डारी ( भाषा सहयोगी – जीवन श्रेष्ठ, मिलन पाण्डे र उज्वल थापा) 

Why do we need to save Nepal's health care - ( by Dr Govinda KC )

एक हफ्ता अघि २०७१ फागुन २८ गतेका दिन म आफु जन्मेको बाग्लुङ जिल्लाको बुर्तिबाङ गाउँबाट काठमाडौँ आउने क्रममा म्याग्दी जिल्ला कहिल्यै नघुमेको हुनाले त्यहाँ  हुँदै   काठमाडौँ आउने विचार गरेँ। अनि एक्लै त्यतातिर आफूलाई मोडेँ। दिनभरिको पैदल यात्रा पश्चात् मेरो पहिलो रात बाग्लुङको उत्तरी भेग लाम्बेलामा बित्यो।  दोस्रो दिन सबेरै चिया खाजा खाएर म सोलेडाँडा तिर लम्के। बाटोमा जंगल नै रातो हुने गरि ढकमक्क  फुलेका लालीगुराँसहरु हेर्दै, तिनका रस पनि मज्जाले चाख्दै, सामुने नै देखिने धवलागीरि, माछापुच्छ्रे र अन्नपुर्ण हिमालहरुको  अानन्द लिदैँ लगातार  ४ घन्टाको एक्लो पैदल यात्रा पश्चात् दर्बांङ  खोलाको किनारमा आइपुगेको पत्तै भएनछ।

कच्ची मोटर बाटोमा लगातार २ घण्टा हिंड्दा एउटा पनि गाडी चलेको देखिन। एउटा गाडी भने नचलेर बाटोको साइडमा थन्किएको थियो। त्यसरी म दिउँसोको १ बजे फुलबारी नजिकै आइपुगेको के थिएँ, अलि पर खोला पारी मैले ३ जना महिला एकै ठाउँ बसिरहेको देखेँ। अनि नजिकै एक जना केटा मान्छे पनि देखा पर्यो। नजिक पुग्दा त्यो २० वर्ष पनि  भरखरको

Continue reading राज्यको नीतिले डढेलो लगाएको एक सुत्केरीको ब्यथा


संविधानसभालाई खुला पत्र: गाँठो फुकाउने संविधानको खाका

 

संविधानसभाका माननिय सभासदज्यूहरु

संविधानको कुरामा तपाईंहरु बीच झण्डै सात वर्ष लामो विवाद चलिसकेको छ तैपनि  संविधानसभा भित्र र बाहिरबाट यसको समाधान निस्किरहेको छैन – यो कुरा सर्वत्र थाहै छ। तपाईंले खोजेको समाधान संविधानसभाभित्र मात्र होइन बाहिर पनि हुन सक्छ होइन र ? तपाईहरु विवेकशील नेतृत्व हुनुहुन्छ त्यसैले समाधान जताबाट अाए पनि यदि त्यसले गाँठो फुकाल्छ भने त तपाईं त्यो मद्दत लिइहाल्नुहुन्छ भन्ने मेरो विश्वास छ। त्यसैले तपाईंहरुबीचको गाँठो फुकाल्न सयौं नेपाली विशषज्ञहरु मिलेर समृद्ध नेपालको लागि  हामीले नेपालको संविधानको प्रस्ताव गरेका छौं। एकचोटि राजनीतिक गतिरोधको समाधान यसमा पनि खोज्ने कि ?

तपाईंहरुको प्रमुख विवाद संघीयतामा, शासकीय स्वरुपमा, निर्वाचन प्रणाली र न्याय प्रणालीमा छ । एकपल्ट हेर्नुहोस् त, यी मुद्दालाई हामीले चाहिं कुन समाधानको बाटो समातेका छौं ?

पहिले संघीयताकै विषय हेरौं न त।

मूल कुरो जस्तोसुकै र जतिवटै संघ बनाए पनि त्यो संघ अाफ्नो खुट्टामा उभिन सक्नु त पर्यो, यसमा त तपाईको दुईमत नरहला, कि कसो? संघहरुले केन्द्रमै भर पर्ने खालको त खोज्नु भएको पक्कै पनि होइन होला ? एउटा विश्वविद्यालय बनाउन वा अस्पताल बनाउन पनि संघहरुले केन्द्रको अगाडि हात जोड्नु पर्यो भने जस्तोसुकै अधिकार र नियम संविधानमा उल्लेख गरे पनि यथार्थमा तुहिन्छ। एकचोटि सोच्नुहोस् त बाटो, पानी तथा हाम्रो बसाइँ सराइँ जहिले पनि उत्तर-दक्षिण नै भैराखेको छ।

Continue reading संविधानसभालाई खुला पत्र: गाँठो फुकाउने संविधानको खाका


Being born a Nepali is never enough. Time to ‘become’ a Nepali !

नेपालीमा पनि पढ्नु होला
nepal-on-head

Who are you ?
I am a Nepali.
And why are you a Nepali?
…  …  …  … … … … …  …

What is your answer?  If you are like most of us, you would probably reply, “I am a Nepali because I was born here!”

So is that it? Do you believe that you deserve to be a Nepali because of your parents in which you had no hand in?  I don’t think this is fair. I believe for each of us to be a Nepali, we all have to “prove” ourselves as a Nepali.

Today, I want to introduce a bold concept: To call yourself a Nepali, One has to ‘become’ a Nepali. So how does one ‘become’ a Nepali? Well for starters, it requires each Nepali to cultivate a certain world views of 21st century ‘bibeksheel’ ideals. Here are 20 of these ideals:

  1. ‘Nepal is our home; not some rented

Continue reading Being born a Nepali is never enough. Time to ‘become’ a Nepali !


नयाँ शक्ति बनाउने कि जगाउने ?

सेतोपाटी पत्रिकामा पढ्नको लागि

नेपालमा नयाँँ शक्ति बनाउने तर्क धेरै सुनियो। खुशी पनि लाग्यो किन कि म अाफै नयाँ शक्ति बनाउन मैदानमा उत्रिएको छु। त्यसैले तपाईँ समक्ष म अाफ्नै एउटा अनुभव यहाँ बाड्दैछु।

 मुल कुरो नयाँ शक्ति बनाउनु अघि अाफै भित्र भएको शक्ति यानी कि विवेकलाई जगाएर त्यसको निरन्तर प्रयोग गर्नु जरुरी छ। यदि समाजमा विद्दमान कु-संस्कार वा अहिलेका नेतृत्वको पूर्ण असफलताले तपाईको निन्द्रा हराम गरेको छ भने वा सर्वसाधारण नेपालीको यस विषयमा चकमन्न मौनता र जताततै नैतिकता लत्याई अपनाएको छाडापन जस्ता हरकतले तपाईलाई उकुसमुकुस बनाएको छ भने तपाईभित्र विवेक जाग्न खोजेको यो प्रष्ट संकेत हो।

राजनीतिलाई फोहरी खेल भन्दै पन्छिने हामी धेरै नयाँँ शक्ति कुरी बस्छम् तर अाफू भित्र भएको शक्ति ‘विवेक’ लाई जगाई प्रयोग गर्न भने अाँट्दैनौ। अनि कस्तुरी जस्तै अाफ्नै वासनाको खोजीमा टाढाटाढा भौँतारिदै हिँड्छौ। जब अाफू भित्र जाग्दै गरेको विवेकलाई प्रयोगमा ल्याउँछौँ यसैले नै  नयाँ शक्तिको मुळ फुटाउनेछ। विवेक जागेकाहरु जब अाफै शक्तिमा परिणत हुन्छौँ अनि हामीहरु संगठित हुदाँ नै समाजमा “नयाँँ शक्ति”को रुपमा कहलिन्छौँ। त्यसैले नेपालमा नयाँ शक्ति बनाउन आफै भित्र सुतेको शक्तिलाई पहिले जगाउनु पर्छ। यसमा हामी सबै प्रष्ट भए हुन्छ।

मानौ या नमानौँ, हाम्रो देश अहिले हाम्रो लागि तेस्रो प्राथमिकतामा पर्छ। पहिलो प्राथमिकता हाम्रो घर-परिवार छ भने दोस्रो प्राथमिकता हाम्रो पेशा-व्यापार

Continue reading नयाँ शक्ति बनाउने कि जगाउने ?


Why did we write our own constitution of Nepal?

There comes a day in our lifetime when we Nepali must choose a path that will decide the future of our country.

Today, we are at the cross-roads and must make a choice: Do we unite Nepali of all ages, ethnic groups and beliefs to transform Nepal into a shining beacon of humanity? Or, do we accept Nepal as a failed nation?

Our common sense tells us, “It is our right to live free in a Nepal ruled by law.”  Therefore, it is our responsibility to rise against anyone who restricts us from our non-negotiable rights. Should Nepal’s rulers withhold us from our rights, it becomes our duty to organize ourselves to protect our rights. Standing up for these rights ensures that our government always remains a servant of us citizens, never our master.

Our constitution is our right! Timely delivery of constitution is non-negotiable. Each day we delay this, countless Nepali die inside and outside the country because of Nepal’s failed system. Millions of Nepali are forced to take extreme measures to survive. Many leave the country. Those who stay behind face the harsh realities of absence of law, pervasive criminal corruption, lawlessness and denial

Continue reading Why did we write our own constitution of Nepal?