नेपालको लागि २१ वौँ शताव्दी सापेक्ष परराष्ट्र नीति, “उत्तर दक्षिण नीति”
पहिलो पल्ट प्रकाशित : २०७२ साल (2015 AD)
सन् २०५० सम्ममा संमृद्धिका हिसाबले नेपालको उत्तरी छिमेकी चीन र दक्षिणी छिमेकी भारत क्रमश: पहिलो र तेस्रो स्थानमा रहने प्रक्षेपण गरिएको छ। नेपालको अहिलेको गति, भताभुंग नीति र नेतृत्वमा छिमेक प्रति देखिएको अन्योलपन हेर्दा नेपालको सामू एकातिर अाफ्नो अस्तित्व नै रक्षा गर्नुको चुनौती छ भने अर्कोतिर दुबैको अपार सम्पन्नताको लाभ पाउने अपार अवसर छ।
ऐतिहासिक कालदेखि नेपालले बडो संयमका साथ भारत र चीनलाई सम्हालेर आफ्नो सार्वभौमिकता जोगाउंदै अाएको छ। विश्वका सफल मुलुकहरुले अाफ्नो विदेश नीतिलाई आफ्नो मुलुकलाई संमृद्ध बनाउनेतर्फ जोडेका हुन्छन् जसलाई हासिल गर्न अन्तरनिर्भरता, रणनीतिक मित्रता तथा समस्याको सामयिक र उचित सम्बोधन गर्ने नीतिमा निकै ध्यान दिने गर्छन्। तर विगत २०औं शताब्दीदेखि नेपालको विदेश नीति, त्यसको ठीक विपरित, विरोधाभासपूर्ण र प्रतिक्रियात्मक रहिआएको छ। नेपालका तत्कालीन शासकहरुले निम्त्याएका कैयौं प्रत्यक्ष तथा अप्रत्यक्ष विदेश हस्तक्षेपले नेपालको समृद्धितर्फको यात्रामा असर गर्यो। अहिले भैरहेको नाकाबन्दीले देखिएको असरबाट हाम्रो दशकौंदेखिको विदेश सम्बन्धको बेवास्ताको प्रतिफल हामीमाझ उजागर गर्यो। नेपाल अहिले शक्तिशाली छिमेकीहरुका वीच एक परनिर्भर, अस्थिर तथा गरीब मुलुकको